حافظه کوتاه غرب در مذاکرات وین

به گزارش ایماخبر، آمریکا برخلاف موازین بین المللی نه تنها از توافق هسته‌ای ایران خارج شد که برخلاف موازین بین المللی و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل سایر طرف‌های باقی مانده در برجام را به عدم اجرای این معاهده تهدید کرد. دولت جدید این کشور نیز مغایر وعده‌های مطرح شده در خصوص بازگشت به برجام و رفع تحریم‌های ظالمانه، هنوز اقدام عملی و ملموس در راستای اصلاح سیاست‌های دولت پوپولیستی سابق این کشور صورت نداده است.

جمهوری اسلامی ایران هفته گذشته متون پیشنهادهای خود را در خصوص احیای مفاد برجام در قالب دو موضوع لغو تحریم‌های ظالمانه و مسائل هسته‌ای به اعضای گروه ۱+۴ و اتحادیه اروپا ارائه داد. علی باقری کنی مذاکره کننده ارشد کشورمان در دور پیشین گفت‌وگوهای وین اعلام کرد که اگر طرف‌های مقابل برای استمرار گفت‌وگوها آماده باشند هیات جمهوری ایران در وین می‌ماند. اما طرف‌های اروپایی که تابع نظرات ایالات متحده هستند خواستار وقفه در مذاکرات شده تا برای بررسی و تحلیل دقیق متون پیشنهادی ایران راهی پایتخت‌ها شوند.

فرانسه دیروز (سه‌شنبه) با صدور بیانیه‌ای ادعا کرد که پیشنهادهای ارائه شده از سوی ایران، “مبنایی منطقی برای دستیابی به توافقی سریع و سازگار با منافع طرفین” را فراهم نمی‌کند. روز قبل از آن هم، سخنگوی وزارت خارجه آلمانمدعی شد: «ما پیشنهادها را به دقت و اساسی مورد بررسی قرار دادیم و به این نتیجه رسیدم که ایران تقریبا تمامی توافق‌های پیشین را که حاصل چندین ماه مذاکرات سخت بود، نقض کرده است.» دولت انگلیس هنوز پاسخ روشنی به متون پیشنهادی ایران نداده اما پیش بینی موضع این کشور پس از ادعاهای ضد ایرانی مقامات لندن در پی دیدار با وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی چندان دشوار نیست.

این درحالیست که طرف‌های اروپایی جمعه گذشته در پایان نشست کمیسیون مشترک برجام با صدور بیانیه‌ای ادعا کردند که متون پیشنهادی ایران ناامید کننده است. آن‌ها مدعی شدند که تهران تقریباً تمام سازش‌های دشواری را که در مذاکرات شش دور قبل حاصل شده بود، پشت سر گذاشته و تغییرات عمده ای را خواستار شده است. سه کشور اروپایی در بخشی از این بیانیه که عمق خشم آن ها را به منصه ظهور گذاشته است عنوان کردند که ایران مذاکرات را پنج ماه متوقف کرد، برنامه هسته ای خود را به سرعت پیش برد و با ارائه متن پیش‌نویس از پیشرفت‌های دیپلماتیک شش دور قبل عقب نشینی کرد.

جا دارد در اینجا گریزی به مذاکرات انگلیس و اتحادیه اروپا درباره نحوه خروج لندن از اتحادیه اروپا زده شود و با انتظارات طرف‌های اروپایی در مذاکرات کنونی وین تطبیق دهیم. ژوئن ۲۰۱۶ مردم انگلیس در همه پرسی برگزیت به خروج از اتحادیه اروپا رای دادند. اما ۹ ماه طول کشید تا دولت محافظه کار «ترزا می» تمایل این کشور به اجرای برگزیت را به طرف مقابل اعلام کند. از آن زمان انگلیس و اتحادیه اروپا دو سال فرصت داشتند تا درباره نحوه اجرای برگزیت به توافق برسند اما طرف‌ انگلیسی سه ماه بعد به آغاز مذاکرات با طرف اروپایی چراغ سبز نشان داد.

فارغ از فراز و نشیب‌های دو طرف در رسیدن به توافق برگزیت که دسامبر سال ۲۰۲۰ پس از تهدید انگلیس به خروج بدون توافق از اتحادیه اروپا حاصل شد، اختلافات دو طرف درباره نحوه اجرای این توافق هنوز جریان دارد و انگلیس به تازگی پیش‌نویس جدیدی را برای اصلاح این توافق مطرح کرده است. طرف‌ مقابل توافق برگزیت را مختومه می‌داند و چندان به اصلاح مفاد آن تمایلی ندارد. با این حال فشار لندن و تهدید به اقدام قانونی، دوطرف را به گفت‌وگو برای دست یابی به یک توافق متمم سوق داده است.

با در نظر گرفتن این شرایط، اصرار طرف اروپایی برای ادامه مذاکره بر سر پیش‌نویسی که ادعا می‌شود ۸۰ درصد آن با دولت سابق ایران حاصل (و نه توافق) شده محلی از اعراب ندارد.

علی باقری که سه‌شنبه گذشته برای رایزنی با مقامات روس درباره آخرین تحولات مذاکرات وین به مسکو سفر کرده بود در این باره می‌گوید: دو پیش نویس پیشنهادی ارائه شده توسط ایران در واقع سند جدیدی نبود؛ بلکه در شش دور گفت و گوهایی که در وین انجام گرفته بود طرفین به چند متن رسیدند که ما در مورد دو متن اصلاحات و دیدگاهها یا جاهایی که نسبت به توافق ۱۳۹۴ کاستی هایی وجود داشت، نواقص را جبران و جاهایی هم که نیاز به اصلاح و تکمیل داشت در متن وارد کردیم.

وی توضیح داد؛ گفت و گو و مذاکره به این شکل است که دو طرف دیدگاههای خودشان را روی میز  به اشتراک می گذارند تا به یک نتیجه مشترک برسند و مهم این است که این گفت و گو مبنا داشته باشد که در این صورت تبدیل به مذاکره می شود و در واقع این مسیری است که طرفین را به سمت توافق هدایت می کند.

این دیپلمات کشورمان با بیان اینکه متون پیشنهادی ایران مبتنی بر مبانی مشترک دو طرف بود افزود: این دو متن پیشنهادی بر اساس انتظارات بدون مبنا نبود بلکه بر اساس اسنادی بود که مورد توافق هم ما و هم کشورهای چهار بعلاوه یک ارائه شد. به همین جهت  طرف مقابل هم به این نکته اذعان دارد که هر طرف این اختیار را دارد تا بتواند پینشهادهای خود را ارائه دهد و  مسیر را برای ادامه گفت و گو و حصول نتیجه باز کند.

بر اساس شنیده‌ها دور جدید مذاکرات وین قرار است روز پنجشنبه از سرگرفته شود. جمهوری اسلامی ایران که با اراده جدی برای دستیابی به توافق در مذاکرات حضور دارد، انتظار دریافت پاسخی منطقی، مستند و مستدل از طرف‌های مقابل دارد.

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان می‌گوید که توافق مورد نظر ایران سندی جامع است که مردم به طور ملموس نتایج آن را احساس کنند. وی در یادداشتی عنوان کرد که برای رسیدن به یک‌توافق خوب جدی هستیم و آنچه که هیئت ایرانی به عنوان متن مکتوب ارائه داده کاملا در چهارچوب برجام است و هیچ چیزی فراتر از برجام در آن نیست و مطالبات فرا برجامی در متن نیست.

وزیر خارجه تصریح کرد: انتظار این است که در ادامه گفت‌وگو، طرف های مقابل با پیشنهادها و پاسخ های مشخص شامل لغو تحریم ها به وین آمده و دست از بازی مقصر نمایی بردارند. وی با بیان اینکه توافق خوب در دسترس است افزود: ما مسیر دیپلماسی و مذاکره را در وین و در چارچوب منطق مذاکراتی و تفاهم دنبال خواهیم کرد.