تضمین پایبندی؛ راه خروج از بن بست مذاکرات وین

به گزارش ایماخبر، رفتارهای آمریکا و اروپا باعث شده ایران اعتماد خود را به امضای بدون ضمانت آنها در پای قرارداد برجام از دست بدهد. بر اساس تئوری‌ بازی‌ها ایران در مذاکراتی که قرار است تا ساعاتی دیگر با دیپلمات‌های ارشد گروه ۱+۴ در هتل کوبورگ وین برگزار شود، به دنبال اهرمی است که طرف‌های برجام را به اجرای این توافق متعهد و برای نقض ان بهایی در نظر گیرد. چیزی شبیه به یک توافق تجاری که نقض آن می‌توان پیامدهایی در پیش داشته باشد.

از نظر ایران اشتباهات گذشته نباید تکرار شود و اعضای برجام آموخته‌اند که به کدام طرف‌ها می‌توان اعتماد کرد.

علی باقری مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران ، در یادداشتی برای نشریه فایننشال تایمز با تاکید بر ضرورت تضمین طرف های مقابل تاکید کرد غرب باید تضمین کننده برداشته شدن همه تحریم‌های پسا برجامی باشد و برای هرگونه نقض مفاد این توافق غرامت بپردازد.

وی در این مقاله نوشت از نظر ما، اشتباهات گذشته نباید تکرار شوند. همگی ما به نوبه خود ظرف ۶ سال گذشته آموخته‌ایم که به چه چیز و به چه کس می‌توان اعتماد کرد. برای تضمین عدول ناپذیر بودن هر گونه توافق آتی، غرب لازم است که تاوان عدم پایبندی به تعهدات خود در این توافق را بپردازد. مانند هر کسب و کاری، توافق، لازم الاجراست و تخطی از آن عواقب دارد.

«ایران به این فرآیند متعهد بوده و به تعهدات خود پایبند خواهیم بود. از دید ما، اصل «پایبندی متقابل» نمی‌تواند مبنای مناسبی برای مذاکرات باشد چرا که دولت آمریکا بود که به صورت یکجانبه توافق را ترک کرد. بنابراین آمریکا باید نشان دهد که این بار جدی بوده و از صلاحیت لازم برای انجام تعهداتش برخوردار است.»

باقری نوشت: در انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر ایران، رأی‌دهندگان تصمیم گرفتند تا به گفتمانی اعتماد کنند که از تعامل واقع‌گرایانه تر با غرب حمایت می کند. اکنون عمل از حرف مهم‌تر است. باید ساز و کار شفاف و روشنی به ما ارائه شود که تضمین دهد تحریم‌ها برداشته خواهند شد. به کدامین دلیل متصور دیگری درباره پیشرفت‌های فناوری ایران و برنامه هسته‌ای بومی که نزد ملت ایران عزیر است، مصالحه کنیم؟

دیپلمات‌های ارشد گروه ۱+۴، ایران و اتحادیه اروپا در فاصله فروردین تا خرداد گذشته شش دور در پایتخت اتریش گردهم آمدند تا درباره احیای مفاد برجام و لغو تحریم‌ها علیه ایران گفت‌وگو کنند. علی باقری کنی مذاکره‌کننده ارشد ایران که برای شرکت در دور بعدی مذاکرات به وین سفر کرده معتقد است که غرب در برجام «دبه درآورد» و تلاش‌های قبلی برای از بین بردن «شکاف اعتماد» بین طرف‌های مذاکرات هسته‌ای عمدتاً به این دلیل شکست خورده است که غرب هر توافقی را صرفاً بعنوان سکویی تثبیت شده برای اعمال فشار بیشتر به ایران در نظر می‌گیرد.

وی می‌گوید تجربه به ما نشان داده که غرب به دنبال اجرای یک توافق نیست بلکه به دنبال آن است که با اعلام یک توافق در حالیکه نظر عموم را جلب می‌کند، به هر شیوه ممکن به صورت مخفیانه، توافق را اجرا نکند. با تجربه ای‌ که ما داریم، غربی‌های سپس اقداماتی را برای «سوء استفاده» از طرح برجام در پیش می‌گیرند تا ایران را وادار کنند در حوزه‌هایی غیرمرتبط با مسئله هسته‌ای، امتیازاتی را واگذار کند. در نتیجه، مردم ایران نه به این فرایند (مذاکرات وین) و نه به نتیجه آن اعتماد ندارند.

برجام که پس از ۱۳ سال مذاکرات بین‌المللی فشرده، در تاریخ ۲۳ تیرماه ۱۳۹۴ (۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵) منعقد شد می‌توانست امیدی را در جهان خسته از سیاست‌های تجاوزکارانه غرب زنده کند و فصل جدیدی در روابط بین المللی باشد؛ اما این دستاورد برای عده‌ای کوچک که منافع خود را از طرق نامشروع در جهان دنبال می‌کنند خوشایند نبود و از آن به عنوان اهرمی برای فشار بیشتر علیه ایران استفاده شد.

«دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ کشورش را از برجام خارج کرده و برخلاف قوانین بین‌المللی و با نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، همه تحریم‌های رفع شده به واسطه این توافق را علیه ملت ایران بازگرداند.

او پس از تشویق سایر طرف‌های برجام به خروج از این توافق کوشید تا با طرح اقدامات مخرب، توافق هسته‌ای ایران را به طور کامل از بین ببرد. دولت وی پارسال نامه‌ای را به شورای امنیت ارائه داد و با ادعای خود خوانده که هنوز مشارکت‌کننده در برجام است، خواستار اعمال مکانیسم ماشه و بازگرداندن تمام تحریم‌های پیشین شورای امنیت علیه ایران شد. هرچند این درخواست با مخالفت اعضای شورای امنیت مواجه شد اما فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه اجرای برجام را مختل کرد.

البته ساده‌لوحانه است که این مشکلات را صرفاً به دولت ترامپ و کارزار «فشار حداکثری» وی نسبت دهیم. تلاش‌های مداوم ایالات متحده برای محروم کردن ایران از هرگونه منافع اقتصادی به منظور کاهش فعالیت‌های هسته‌ای این کشور، در واقع دستکش‌های مخملی را از دست‌های چدنی دولت‌ قبلی ایالات متحده بیرون آورد

آنچنان که جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا که از منتقدان خروج دونالد ترامپ از برجام است و پیش از پیروزی در انتخابات وعده بازگشت این کشور به برجام را مطرح کرده بود، هنوز اقدام جدی در این زمینه صورت نداده است. از نظر کارشناسان اگرچه آمریکا درخصوص بازگشت به برجام ابراز تمایل کرده، اما به دلیل ترس از فشارهای رژیم صهیونیستی و از دست دادن نفوذ خود در منطقه آسیای غربی (خاورمیانه) وعده خود را عملی نمی‌کند.

«ایزاک بیجیو» کارشناس سیاسی ساکن لندن معتقد است بایدن واهمه دارد که درصورت اعطای امتیازات به ایران، سرانجام جمهوریخواهان او را شکست دهند. در همین پیوند «نفتالی بنت» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی دیروز (یکشنبه) نسبت به دورنمای کاهش تحریم ها در نتیجه مذاکرات وین ابراز نگرانی کرد.

وی در این خصوص با طرح اتهامات همیشگی و تکراری علیه برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران در آستانه مذاکرات وین، مدعی شد: اسرائیل نگران است که ایران با کاهش تحریم‌ها در مذاکرات مجدد هسته‌ای با قدرت‌های جهانی از پول بادآورده‌ای برخوردار شود، اما به اندازه کافی پروژه‌های دارای پتانسیل ساخت بمب را متوقف نکند.

بنت در اظهارات تلویزیونی به کابینه خود گفت: بزودی مذاکرات بر سر موضوع هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های جهانی در وین آغاز می‌شود. اسرائیل از آمادگی برای رفع تحریم‌ها و اجازه روانه شدن میلیاردها (دلار) به ایران در ازای محدودیت‌های راضی‌نکننده در حوزه هسته‌ای بسیار نگران است. این پیامی است که ما به هر شکلی چه به آمریکایی‌ها و چه به دیگر کشورهای مذاکره‌کننده با ایران می‌دهیم.

بر همین اساس بود که ایالات متحده آمریکا چندی پیش ایده انحرافی توافق موقت با ایران را مطرح کرد تا به اصطلاح «زمان لازم برای گفت‌وگو بر سر یک توافق بهتر را به دست آورد.» خبرگزاری اکسیوس در گزارشی نوشت که این ایده در گفت‌وگو با جیک سالیوان مشاور امنیت ملی دولت بایدن و “ایال هولاتا” همتای صهیونیستی‌اش پیش‌کشیده شد. منطق چنین توافق موقتی این طور بیان شده که پیشرفت‌های هسته‌ای ایران که غنی‌سازی را بسیار به سطح بالایی نزدیک کرده است، در برابر توقف غنی سازی ۶۰ درصدی ایران، آمریکا و متحدانش برخی از منابع مالی مسدود شده ایران را آزاد سازند تا معافیت‌های تحریمی برای کالاهای بشردوستانه فراهم شود.

علی باقری می‌گوید ایران در دوران ترامپ تسلیم تهدید نظامی، تحریم اقتصادی یا «فشار حداکثری» نشد و در دوران بایدن نیز چنین نخواهد شد. وی در یادداشتی برای نشریه فایننشال تایمز از آمادگی ایران برای مذاکره با غرب بر اساس اصل ضمانت و راستی‌آزمایی خبر داد و نوشت: «ما برای تأمین حقوق و منافع ملت خود، آماده گفت‌وگوی عادلانه و دقیق بر اساس اصول «ضمانت» و «راستی‌آزمایی» هستیم. چنین چیزی باید غرامت برای نقض توافق را در اولویت قرار دهد که شامل رفع تمامی تحریم‌های پسابرجامی می‌شود».

جمهوری اسلامی ایران با یک اراده جدی و تدارک قوی برای لغو تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه وارد گفت‌وگوها شده است. ترکیب هیات جمهوری اسلامی ایران نشان دهنده عزم و جدیت جمهوری اسلامی ایران برای برداشتن گام‌های جدی در زمینه لغو تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه آمریکایی ها علیه ملت ایران است.